Τι κρύβεται πίσω από τον «πόλεμο» με το Κατάρ;

Πίσω από τον «πόλεμο» με το Κατάρ κρύβεται το φυσικό αέριο

Η αποστασιοποίηση της Σαουδικής Αραβίας από το Κατάρ έχει ξεκινήσει από το 1995 και οι διαφωνίες έχουν μια μεγάλη προϊστορία ενώ είναι πιθανό να εξακολουθήσουν και στο τέλος με βασική αιτία το φυσικό αέριο. Εκείνη τη χρονιά συνέβησαν πολλά: ο πατέρας του σημερινού εμίρη, ο σεΐχης Tamim bin Hamad Al Thani ανέτρεψε το δικό του πατέρα ενώ την ίδια περίοδο η μικρή χερσόνησος έκανε την πρώτη αποστολή υγρού φυσικού αερίου από τη μεγαλύτερη δεξαμενή του κόσμου.Το Ιράν (που είναι και ο πιο μισητός εχθρός της Σαουδικής Αραβίας) και η Σαουδική Αραβία είναι συνιδιοκτήτες της offshore εταιρείας, North Field, η οποία πρακτικά παρέχει όλο το φυσικό αέριο του Κατάρ.

Ο πλούτος που προήλθε από αυτό κατέστησε το Κατάρ όχι μόνο το πλουσιότερο κράτος στον κόσμο, με ετήσιο ατομικό εισόδημα 130.000 δολάρια αλλά και τον μεγαλύτερο εξαγωγέα υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).  Το γεγονός ότι επικεντρώθηκε στο φυσικό αέριο το απέκοψε από τους γείτονές τους, οι οποίοι παράγουν κυρίως πετρέλαιο στο Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου και του επέτρεψε να «σπάσει» την κυριαρχία της Σαουδικής Αραβίας, η οποία με ανακοίνωσή της τη Δευτέρα στην οποία στρεφόταν κατά του Κατάρ έκοψε τις διπλωματικές σχέσεις και έκλεισε τα σύνορα.

Αντ 'αυτού, το Κατάρ έκτισε τις δικές του σχέσεις με άλλες δυνάμεις, όπως το Ιράν, τις ΗΠΑ- το Κατάρ φιλοξενεί την Κεντρική Διοίκηση των ΗΠΑ - και πιο πρόσφατα τη Ρωσία.  Το Ταμείο Επενδύσεων του Κατάρ συμφώνησε πέρυσι να επενδύσει 2,7 δισ. δολάρια στη ρωσική κρατική Rosneft Oil.

«Το Κατάρ ήταν κατά κάποιο τρόπο υποτελές στη Σαουδική Αραβία, αλλά χρησιμοποίησε την αυτονομία που δημιούργησε ο πλούτος φυσικού αερίου για να αποκτήσει έναν ανεξάρτητο ρόλο», ανέφερε  ο Jim Krane, ειδικός ερευνητής ενέργειας στο ινστιτούτο Baker του Πανεπιστημίου Ράις στο Χιούστον του Τέξας.

 «Η υπόλοιπη περιοχή αναζητούσε εδώ και καιρό μια ευκαιρία να κόψει τα φτερά του Κατάρ», σημείωσε.Αυτή η ευκαιρία εμφανίστηκε με αφορμή την πρόσφατη επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, στη Σαουδική Αραβία όπου έκανε έκκληση σε «όλα τα κράτη που έχουν συνείδηση» να απομονώσουν το Ιράν. Όταν το Κατάρ εξέφρασε δημοσίως τη διαφωνία του, με μια δήλωση για την οποία κατόπιν η κυβέρνηση υποστήριξε ότι αλλοιώθηκε, ακολούθησε η τιμωρία από την πλευρά της Σαουδικής Αραβίας.Είναι αξιοσημείωτο, ότι η παραγωγή φυσικού αερίου του Κατάρ ήταν απαλλαγμένη από την εμπλοκή του Οργανισμού Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών, του οργανισμού πετρελαίου που κυριαρχεί η Σαουδική Αραβία.

Ο νέος εμίρης, έχοντας επιβιώσει από μια απόπειρα πραξικοπήματος το 1996, δεν κατασκεύασε αγωγούς οι οποίοι θα επέτρεπαν να διεισδύσει το Κατάρ στις γειτονικές αγορές του Κόλπου. Δύο ανώτερα κυβερνητικά στελέχη του Κατάρ υποστήριξαν, κατά τη διάρκεια της δίκης των πραξικοπηματιών το 2000 ότι το Μπαχρέιν βοήθησε να οργανωθεί η απόπειρα με τη συγκατάθεση της Σαουδικής Αραβίας, σύμφωνα με έκθεση του BBC.Την εποχή εκείνη, οι πολύ πλούσιες γειτονικές πετρελαιοπαραγωγές χώρες αντιμετώπιζαν με υποτίμηση το φυσικό αέριο και θεωρούσαν ότι δεν έχει αξία και είναι χρήσιμο κυρίως για να γίνεται έγχυση στις πετρελαιοπηγές και να βελτιωθούν τα ποσοστά τη εξαγωγής.

Οι χώρες αυτές ήταν πρόθυμες να πληρώσουν μόνο ένα κλάσμα της τιμής της παγκόσμιας αγοράς για το υγροποιημένο φυσικό αέριο σύμφωνα με ένα έγγραφο των Krane και Wright από το πανεπιστήμιο του Κατάρ.To έργο Dolphin που συνέδεε το Βόρειο Πεδίο του Κατάρ με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ομάν, ήταν ο μοναδικός αγωγός που κατασκευάστηκε και λειτούργησε σχεδόν με τα 2/3 της δυναμικότητάς του.  Οι συμβάσεις που υπογράφτηκαν πέρυσι έχουν σκοπό να καλύψουν το υπόλοιπο, παρ’ όλα αυτά το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών του Κατάρ θα συνεχίσει να πηγαίνει στις αγορές της Ασίας και της Ευρώπης.«Ανάβοντας τα αίματα» των γειτόνων.Πιο πρόσφατα, η ζήτηση για φυσικό αέριο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και ως καύσιμο για τη βιομηχανία έχει αυξηθεί στις χώρες του Κόλπου.

Για το λόγο αυτό, πρέπει να καταφύγουν σε υψηλότερου κόστους εισαγωγές φυσικού αερίου και να προβούν σε κοστοβόρες εξερευνήσεις και εξορύξεις, σύμφωνα με τη σχετική έρευνα.Το Κατάρ έχει το χαμηλότερο κόστος εξόρυξης φυσικού αερίου παγκοσμίως. Ο πλούτος του φυσικού αερίου του Κατάρ του επέτρεψε να αναπτύξει εξωτερική πολιτική που κατέληξε να ενοχλούν τις γειτονικές χώρες. Το κράτος υποστήριξε τη Μουσουλμανική Αδελφότητα στην Αίγυπτο, τη Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας και τις ένοπλες παρατάξεις που αντιτίθενται στα ΗΑΕ ή τη Σαουδική Αραβία στη Λιβύη και τη Συρία. Το φυσικό αέριο έχει επίσης πληρώσει το παγκόσμιο τηλεοπτικό δίκτυο Al Jazeera, το οποίο κατά καιρούς έχει φέρει σε δύσκολη θέση ή έχει εξαγριώσει τις περισσότερες κυβερνήσεις της Μέσης Ανατολής.Την Τρίτη ο Τραμπ ανέφερε στο Twitter ότι όταν μίλησε για την ανάγκη να σταματήσει η χρηματοδότηση της ριζοσπαστικής ιδεολογίας κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στη Μέση Ανατολή, «οι ηγέτες έδειξαν το Κατάρ».

Πάνω από όλα, το φυσικό αέριο ώθησε το Κατάρ να προωθήσει μια περιφερειακή πολιτική στενών δεσμών με το σιιτικό Ιράν για να εξασφαλίσει τις πηγές πλούτου του. Το φυσικό αέριο δεν αποτελεί την άμεση αιτία της τρέχουσας κρίσης, αλλά «μπορείτε να αναρωτηθείτε γιατί το Κατάρ ήταν απρόθυμο να προμηθεύσει τις γειτονικές τους χώρες συμβάλλοντας στην έλλειψη φυσικού αερίου σε αυτές τις περιοχές», αναφέρει ο ακαδημαϊκός Wright.

«Ίσως να περίμεναν ότι το Κατάρ θα τους πουλούσε φυσικό αέριο με έκπτωση», συμπλήρωσε.Παράλληλα με το κλίμα απογοήτευσης που δημιουργήθηκε σε τοπικό επίπεδο, το 2005 το Κατάρ κήρυξε μορατόριουμ για την περαιτέρω ανάπτυξη του Βόρειου Τομέα, ο οποίος θα μπορούσε να προσφέρει περισσότερο φυσικό αέριο για εξαγωγές.

Το Κατάρ ανέφερε ότι χρειαζόταν αν δοκιμάσει πως ανταποκρίνεται ο τομέας στην εκμετάλλευσή του ενώ αρνήθηκε ότι ανησυχεί για το Ιράν το οποίο –όσο αφορά στο κοινό πεδίο- αντλούσε φυσικό αέριο με πολύ πιο βραδείς ρυθμούς από τη δική του πλευρά. Αυτό το διετές μορατόριουμ ήρθη τον Απρίλιο, δέκα χρόνια μετά, όταν το Ιράν έφθασε το Κατάρ στα ποσοστά εξαγωγής.

«Οι άνθρωποι εδώ αναρωτιούνται για το τι μπορεί να περιμένουν οι Σαουδάραβες από το Κατάρ», είπε ο Gerd Nonneman, καθηγητής διεθνών σχέσεων και μελετών του Κόλπου στο Πανεπιστήμιο της Τζόρτζταουν. «Φαίνεται ότι θέλουν να αποκοπεί εντελές το Κατάρ, ωστόσο αυτό δεν πρόκειται να αποκαλέσει την Μουσουλμανική Αδελφότητα τρομοκρατική οργάνωση, γιατί δεν είναι. Και δεν πρόκειται να κόψει τις σχέσεις του με το Ιράν γιατί είναι πολύ σημαντικές για την οικονομική ανάπτυξη του Κατάρ», ανέφερε.(Bloomberg, Insider)